Urlop rodzicielski a urlop macierzyński – czym się do siebie różnią?
Obecnie kodeks pracy przewiduje cztery rodzaje urlopów dla osób zajmujących się wychowywaniem dzieci. Są to:
urlop macierzyński,
urlop rodzicielski,
urlop ojcowski,
urlop wychowawczy.
Szczególnie dwa pierwsze są często ze sobą mylone. Warto podkreślić, że urlop macierzyński nie jest tym samym, co rodzicielski, ponieważ wykorzystuje się go po skończonym urlopie macierzyńskim. Ten z kolei obowiązuje zazwyczaj po urodzeniu dziecka, choć można wykorzystać go do 6 tygodni przed planowaną datą przyjścia na świat pociechy pod warunkiem posiadania zaświadczenia od lekarza. Ile wynosi czas urlopu macierzyńskiego? To zależy od liczby dzieci urodzonych podczas jednego porodu:
20 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka;
31 tygodni – jeśli na świat przyjdą bliźnięta;
33 tygodnie – w przypadku urodzenia trojaczków;
35 tygodni – jeśli urodzi się czworo dzieci;
37 tygodni – jeżeli na świat przyjdzie pięcioro lub więcej dzieci.
Warto podkreślić, że matka ma obowiązek wykorzystania urlopu macierzyńskiego w wymiarze 14 tygodni. Pozostałą część może natomiast przekazać ojcu dziecka. Po upływie tych dni wolnych można zdecydować się na drugi z wymienionych urlopów, co pozwala poświęcić maluszkowi jeszcze więcej czasu.
Ile trwa urlop rodzicielski? Jeśli urodzi się jedno dziecko, wynosi on 32 tygodnie. W przypadku przyjścia na świat większej liczby pociech zostaje wydłużony do 34 tygodni. Warto podkreślić, że urlop rodzicielski przysługuje w takim samym wymiarze zarówno ojcu, jak i matce dziecka. Trzeba pamiętać o tym, że do tej pory można go wykorzystać do 6. roku życia dziecka.
Czy w czasie urlopu rodzicielskiego otrzymuje się wynagrodzenie?
Osoba przebywająca na urlopie rodzicielskim może liczyć na wynagrodzenie. Jeśli na jego wykorzystanie rodzic zdecyduje się od razu po urlopie macierzyńskim, otrzyma 80% podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego. Inaczej będzie, jednak jeżeli czas ten chce się rozłożyć. Obecnie zasiłek macierzyński wypłacany za pierwsze 6 tygodni wynosi 100%, a za kolejne – 60%. Warto także zaznaczyć, że za podstawę zasiłku uznaje się średnie wynagrodzenie z ostatniego roku.
Urlop rodzicielski 2022 – jakie zmiany zostały wprowadzone?
Polska ma obowiązek do sierpnia 2022 r. wprowadzić unijną dyrektywę wspierającą tzw. work-life balance. Modyfikacje dotyczące urlopu rodzicielskiego mają także pomóc zrównać pozycje kobiety i mężczyzny na rynku pracy. Jakie zmiany w urlopie rodzicielskim są przewidywane? Przede wszystkim zostanie on wydłużony do 41 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka oraz 43, jeżeli na świat przyjdzie więcej dzieci. Trzeba jednak zaznaczyć, że dodatkowe 9 tygodni urlopu rodzicielskiego nie może być przenoszone między rodzicami.
Jak w związku z tym zmieni się urlop rodzicielski? Ojciec dziecka otrzyma 2 miesiące urlopu, których nie będzie mógł oddać matce. Warto również zwrócić uwagę na to, że urlop rodzicielski 2022 będzie mógł zostać wykorzystany do 8. roku życia dziecka, a nie, jak było wcześniej – do 6.
Zmieni się również wysokość zasiłku macierzyńskiego wypłacanego podczas urlopu rodzicielskiego. Od sierpnia będzie wynosić 70% podstawy wymiaru zasiłku przez cały czas trwania urlopu, co jest dla rodziców korzystniejsze niż wcześniej stosowane rozwiązanie. Warto podkreślić, że w tym przypadku zasiłek macierzyński dotyczy zarówno matki, jak i ojca dziecka. Co więcej, o udzielenie urlopu rodzicielskiego będzie można starać się, nawet jeśli nie zostanie wykorzystany urlop macierzyński.
Urlop ojcowski, opiekuńczy, wychowawczy – co się zmieni?
Urlop ojcowski oraz wychowawczy pozostaje bez zmian. Warto jednak pamiętać, że wcześniej został wprowadzony nowy przelicznik za urlop wychowawczy, który pozwala na wliczenie czasu jego trwania do składek. Oznacza to, że czas poświęcony na wychowanie pociechy wlicza się do emerytury. Z urlopu wychowawczego można skorzystać do momentu ukończenia przez dziecko 6. roku życia.
Obecnie dyrektywa unijna przyczyniła się do wprowadzenia nowego urlopu określanego mianem opiekuńczego. Zostaje on udzielony na 5 dni w roku. Wcześniej opieka nad dzieckiem umożliwiała wzięcie 2 dni wolnych. Urlop opiekuńczy jest bezpłatny. Trzeba jednak zaznaczyć, że mogą z niego skorzystać nie tylko rodzice, lecz także inni członkowie gospodarstwa domowego, co też wielu osobom może ułatwić zajmowanie się pociechą.
Praca dostosowana do rodzica – co zmieni się w 2022 roku?
Zmiana przepisów wpływa również na pracę rodziców. Po ich wprowadzeniu właściciel firmy nie będzie mógł zlecać pracy w godzinach nadliczbowych pracownikom opiekującym się dziećmi do lat 8, a nie 4, jak jest do tej pory. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku delegacji oraz wykonywania powierzonych obowiązków w nocy. W przypadku braku zgody na indywidualny czas pracy pracodawca będzie musiał pisemnie poinformować pracownika, jakie są tego przyczyny. Oprócz tego rodzic będzie mógł skorzystać ze zwolnienia z powodu działania siły wyższej, które będzie mogło wynosić maksymalnie 2 dni.
FAQ:
1. Ile wynosi okres urlopu rodzicielskiego przy urodzeniu jednego dziecka?
Urlop rodzicielski przy urodzeniu jednego dziecka wynosi 32 tygodnie dla jednej osoby, natomiast po wejściu w życie nowych przepisów zostanie do tego dodanych 9 tygodni.
2. Czy można przerwać urlop rodzicielski?
Rodzic ma prawo przerwać urlop rodzicielski, a pozostałą jego część wykorzystać w innym czasie.
3. Czy ojciec będzie mógł przekazać swoją część urlopu rodzicielskiego matce dziecka?
Dłuższy urlop rodzicielski, który wprowadzają nowe przepisy, nie może być przeniesiony z ojca na matkę dziecka. Jeśli rodzic go nie wykorzysta – urlop przepada.
